Caring For You....Always!

"काय खायचं? बोल लवकर."
"पाणी-पुरी खाऊया का? ए, पण आज बसने जायचं हा घरी."
"हो गं बाई, आधी खाऊया चल. इथे एवढी चांगली नाही मिळत ना. चल थोडं पुढे जायचं का?"
असं म्हणत घर कधी यायचं ते मला कळायचंच नाही. पण बाहुलीला कळायचं. ती रागवायची माझ्यावर.
"ए, तू नेहमी असंच करतेस बाबा. तुझ्याबरोबर दादरला यायलाच नको कधी. केवढं चालवलंस. पाय बघ किती दुखताहेत ते. तू देणार आहेस का चेपुन?"
"अगं पण तुलाच पाणी-पुरी खायची होती ना. स्टेशनला कुठे मिळते चांगली पाणी-पुरी? आणि अर्धा रस्ता तर आपण आलेलोच शोधत शोधत. मग तिथुन पुढे तेवढीच तिकीट. काय बसने जायचं. आता उरलेल्या चार रुपयाचं घेईन ना तुझ्यासाठी अजून काहीतरी"
"नको मला तुझं काही आता."
सोल्लीडच चिडायची मग बाहुली. पण तिला माझ्यावर नीट रागवायला नाही जमायचं.
तिला हसायला यायचं लगेच. खरंच खूप सहन करायची ती मला. आणि अजूनही करते.
दादर ते आमचे घर, चालत यायला फ़क्त एक तास लागतो.

माझी बाहुली... माझी सावली... माझी मैत्रिण... माझी पिल्लू... माझी जान... माझा बच्चा... किती लिहु आणि किती नको तिच्याबद्दल. ती म्हणजे माझी डायरी. सगळं सगळं तिच्याशी शेअर केले आहे आजपर्यंत.
ती म्हणजे मी आणि मी म्हणजे ती.

आम्ही दोघी सख्या बहिणी आहोत हे आम्हाला बघुन कोणाला वाटणार नाही आणि स्वभावावरुन तर नाहीच नाही. आमचे स्वभाव एकमेकांना अगदी पुरक म्हणायला हरकत नाही.


ती शांत (फक्त घराबाहेर), लाजाळू एकंदर अशी रिसर्व्हड-रिसर्व्हड. तिच्या भावना सहजा-सहजी नाही कळत rather ती कोणाला कळु देत नाही. (इथे मी तिला ’दगड’ संबोधते....माझा गुणी दगड  )
घर आणि घरातल्या माणसांसकट वस्तुंना शिस्त लावायची तिला भारी हौस. नटण्या-मुरडण्याची आवड प्रत्येक मुलीला असते. पण तिने याबाबत प्रायोरिटी नेहमी मलाच द्यायची. जेव्हा अशी सिच्युएशन येते की एकच वस्तु पण ती दोघींना आवडलीय, डायरेक्ट त्याग-बिग करायची तिची तयारी. नुसती तयारी नाही
तर त्या वस्तुचे मालकी हक्क मला सोपवुन madam मोकळ्या. ह्या स्वभावामुळेच जास्त काळजी वाटते पोरीची.
यावरुन माझ्या स्वभावाची कल्पना आली असेलच. ह्या स्वभावाला विरुद्ध असलेले शब्द एकत्र आणले म्हणजे माझा स्वभाव बनेल.

आम्ही चार भावंडे. भाऊ दोघे मोठे. आणि बाहुली शेंडेफळ. आमच्या दोघींमध्ये साधारण तीन वर्षांचा फरक आहे. पण आमच्यात लहान कोण नी मोठी कोण ते मला सुद्धा समजत नाही. घरात मी जरा लाडोबाच आहे. त्याचा तिला कधीच हेवा वाटत नाही. काम सांगताना आई ते तिलाच सांगेल. आणि मला मात्र ’जीव बघ काय तो’ म्हणत नेहमीच पदराखाली घालेल. यावर पण "लहान ती आहे की मी? काम कोणाला सांगितले पाहिजे? लाड कोणाचे झाले पाहिजेत? मला माहिती आहे मी तुझी मुलगीच नाही." बस इतकेच. ते लटके लटके भांडताना पण माझ्याबद्दल तिच्या नजरेत असलेले एक प्रकारचे कौतुक. मुख्य म्हण्जे हि madam च माझे सर्वात जास्त लाड करत असते.

भावंडांमध्ये आमच्या दोघींमध्ये कमालीची ओढ आहे. (दोन्ही दादा-लोकांची जाहीर माफी मागुन)
मला देखील अमेझिंग वाटते. पण खरे आहे. मग तो खाऊ शेअर करायचा असु दे की ’शिक्रेट’, तिला मी आणि मला ती लागतेच.

तिच्या जन्मानंतर, माझे लाड कमी होणार असे सहाजिकच मला पण वाटायचे. एवढे स्पष्ट नाही आठवत. पण Black & White मध्ये अंधुक, तुटक असे काही व्हिडिओस येतात डोळ्यासमोर. तिच्या बारशाला आईने तिला मांडीवर घेतलेले बघुन मी गाल फुगवुन बसले होते. अजून एक किस्सा आठवुन तर आता हसायला येते. ती
साधारण पाच-सहा महिन्यांची होती. बाबांनी दोघींना कपडे आणलेले. तिला आणलेले कपडे मला मला भरपुर आवडलेले. होत नसतानाही ’तिला किती मस्त मस्त आणले. आणि मला काय हे असे’ अशा रागाने ते कपडे घालायचा प्रयत्न केलेला.
त्यात ते कपडे बिच्चारे फाटले ती वेगळी गोष्ट पण त्यात अडकुन बसल्यामुळे माझे छाने हसे झालेलं. तोंडावर कोणी हसु शकले नाही तो वेगळा भाग झाला. भोंगा ऐकायची हिंमत कोणात असते?
त्यानंतर पुढे समज येईपर्यंत आमच्या दोघींना जे कपडे आणले जात ते फक्त साईज मध्ये वेगवेगळे असत.

इर्षेचा भाग तो तेवढ्यापुरतीच होता. जस-जसे मला समजायला लागले होते, तस-तशी तिची अधिकाधिक काळजी घ्यायला शिकले मी. तिला सोडुन शाळेत पण जाणे जीवावर यायचे मला. तशाही शाळेत जायचा उत्साह तिच्यापेक्षा कमीच होता. ती त्या बाबतीत पण अगदी पर्टिक्युलर. वह्या-पुस्तके, सगळ्या वस्तू जिथल्या तिथे. दोघींसाठी सुरुवातीला एकच कपाट दिले गेलेले. हळु-हळु माझ्या नीट-नेटकेपणा मुळे माझ्या वस्तूंची तिने पद्धतशीरपणे हकालपट्टी केलेली.
पण मला दिले गेलेले वेगळे कपाट पण नीट ठेवायची तिचीच जवाबदारी असायची. टाईम-टेबल हे वहीचे
शेवटचे पान भरायला दिली गेलेली वस्तू नसुन, दुसर्‍या दिवशी शाळेत जायची इच्छा असल्यास त्याच्या आदल्या रात्री दप्तरातल्या वह्या-पुस्तक नामक दंगे-खोर (सापडतच नाही वेळेला - हे फ़क्त माझ्याबाबतीत) लोकांची हजेरी घेण्यासाठी असते. हे तिच्याकडुनच मला कळले. वळले नाही ती वेगळी गोष्ट.
ती पाचवीत असताना तिला माझ्या शाळेत घातलेले. मग तिच्याबद्दलची माझी काळजी अजुन वाढली. मधल्या सुट्टीत तर भेटायचीच पण जेव्हा जेव्हा जमेल तेव्हा तेव्हा तिच्या वर्गाकडे एक नजर मारुन यायची हे ठरलेलं असायचं. उगीचच वाटायचे कोणी तिच्याशी मारामारी वगैरे नसेल ना केली? हि कोणाला मारणे शक्यच नव्हते, पण हिनेच कोणाचा मार वगैरे नसेल ना खाल्ला? तशी माझी गरीब गाय कोणाच्या अध्यात-मध्यात नसल्याने  याचीही शक्यता कमीच होती. पण जग निष्ठुर असते, असे मला तिच्या बद्दल विचार करताना उगीचच वाटत रहाते. तिच्या रक्षणासाठी मी नेहमी तत्पर रहायचा माझ्या परीने निदान प्रयत्न करत होती. माझ्या या
अशा वागण्याचा असा काही परिणाम होऊ शकतो मला स्वप्नात देखील वाटले नव्हते. एके दिवशी काय झाले, मला जी नेहमी तिच्याबद्दल धाकधूक वाटायची त्याप्रमाणेच घडले. कशावरुनतरी कोणीतरी तिला कानाखाली दिली. मला कळाले तेव्हा माझा खरंच खुप संताप झालेला. पण  प्रत्यक्षात ज्या मुलीने ती गुस्ताखी केलेली, तिची हालत पाहुन मला हसु आवरले गेले नाही. तिला कळालेले की ज्या मुलीला आपण मारले तिची बहिण सोल्लीड डेंजर-बिंजर आहे, आपली धडगत नाही वगैरे. मी तिला परत असे करु नकोस म्हणुन समजवायला गेले तर तिने भोकाडच पसरले. लागलीच तिथुन काढता पाय घ्यावा लागला. असो.

तिच्या लाजर्‍या-बुजर्‍या स्वभावामुळे, तिचा मैत्र-परिवार काहीसा इल्लु-पिल्लुसा. तिची जवळची मैत्रिण कोण होती? या प्रश्नाचे उत्तर नाही सांगता येत.
मित्र किंवा मैत्रिण म्हटलं की एक साधारण चित्र डोळ्यासमोर उभं राहतं ना.
जसे की एकमेकांच्या घरी येणे-जाणे, रुसवे-फुगवे-मस्कामारी, कधी आरडा-ओरड तर कधी खुसुर-फुसुर, सबमिशनच्या वेळेचे ’एकमेका सहाय्य करु’ अभियान, परीक्षेची तयारी, सुट्टीचे प्लानिंग आणि सगळ्यात मह्त्त्वाचे म्हणजे ’फेव्हीकोल का मजबुत जोड है....छुटेगा नही....’
आम्हाला तिच्या बाबतीत हे चित्र कधी दिसलेच नाही. स्वभावाप्रमाणे तिने नाही सांगितले तरी याबाबतची तिची चुरचुर मात्र कळुन यायची. असो.

मलादेखील मनापासुन वाटायचे तिची एक तरी ’खास’ मैत्रीण असावी असे. पण नाईलाज को क्या ईलाज. मग मीच तिची मैत्रीण बनत गेले. माझ्या फ्रेंड-सर्कल मध्ये तिचेपण अकाऊंट ओपन केले. पण सुरुवातीला तिथेही मोजकेच बोलायचं. बरं कोणाशी बोलायचं झाल्यास माझ्या थ्रु संवाद. कोणी तिला काही प्रश्न केले
की आधी माझ्याकडे बघुन डोळ्यांनीच विचारायचं ’काय बोलु’ असे. वाटायचं कसं होणार या बाळाचं?
मला तिला बोलकं किंवा atleast बोलतं करायचं होतं. तिने काही सहन करणे मला सहन नाही होत.
हळु-हळु ती ’आमच्यात’ रुळायला लागली. थोडा जास्त वेळ गेला खरा.

एक मात्र आहे आम्ही दोघी बाहेर पडलो की धम्माल असते. रस्ताभर नुसतच आपलं हसणं-खिदळणं चालतं. एक गोष्ट खुप अमेझिंग घडते, आम्ही दोघी स्ट्रीट-लम्पच्या बाजुने जात असलो की चालु असलेला दिवा बंद होतो. आणि बंद दिवा चालु होतो. म्हणजे ह्यापैकी काहीतरी एक तेव्हा घडायलाच हवे. मग माझं पिल्लु खो-खो करुन हसतं. रस्त्यातुन चालताना माझ्या ओळखीची बरीच (हे तिला वाटते) मंडळी भेटत असतात. तिला याचे नवल तर वाटतेच. मग त्याबद्दल पण ती ’तु निवडणुकीला का उभी रहात नाही?’ असं काहीतरी ऐकवणार. माझ्यावर कमेंट करणे, माझी टर उडवणे, मला एकंदर वेड्यात-बिड्यात काढणे तिला आवडते आणि मलाही. ती माझी कंपनी खुप एन्जोय करते. प्रत्येक लहान-मोठ्या गोष्टीत तिला माझाच सल्ला लागतो. रेस्टो मध्ये गेल्यावर काय खायचं तिथपासुन ते कपडे कसे घ्यायचे? कोणता कलर चांगल वाटतो? हे सर्व मला विचारुनच ती ठरवणार. हिचे ड्रेस शिवायला देताना टेलरबरोबर मीच बोलयचं.

थोडक्यात काय तर माझ्यावाचुन तिचं पानदेखील हलत नाही. वाटायचं माझ्या लग्नानंतर हा जीव काय करेल? नुसती कल्पनापण करवत नव्हती. पण प्रत्यक्षात जेव्हा ही माझी पाठराखीण मला माझ्या सासरी सोडुन घरी निघाली तेव्हा, ’स्वतःची काळजी घे. आठवण आली तर त्रास करुन घेऊ नकोस. रडलीस तर डोळे
सुजतात तुझे लवकर. तु कधीही हाक मारलीस की धावत येईन. मी कायम तुझ्यासोबतच आहे समज.’ अशी काहीतरी चार-दोन उपदेशपर वाक्ये सांगुन निर्विकारपणे चालु पडली. हि माझी कालची माझी छकुली बोलतेय की आणखी कोणी?
त्या क्षणाला डोळ्यासमोरुन एकामागुन एक चित्रे सरकत होती. त्या चित्रांना क्रम-बिम असा नव्हता. बस जमिनीवर अस्ताव्यस्त पडलेले फोटो उचलुन पहावेत तसे सर्व. मग कोणताही फोटो हातात येईल की आपण फक्त बघायचे काम करायचे.
तिच्या पाळण्याला दिलेले झोके, तिचे बोट पकडुन स्वतःला सावरत केलेली ’चाली-चाली’, उळकंबत-उळकंबत प्लास्टिकच्या पिशवीतुन चिमुकला संसार घेऊन भातुकलीसाठी जागेचा शोध, आईचा मार खाल्यावर ’उगी हं’ म्हणणारे तिचे पाठीवर फिरणारे चिमुकले हात, कधी कधी तर खेळण्यांवरुन एकमेकींच्या झिंज्यापण ओढलेल्या, खेळताना पडल्यावर फुटलेली ढोपरं-कोपरं घरात कळु देऊ नये म्हणुन कधी रिश्वत कधी हातमिळवणी, ती गाढ झोपल्याची खात्री करुन आईचं मला कुशीत घेणं, शाळेत जाताना तिने मला ओढत नेणं, तिचा अभ्यास घेताना तिचा रडवेला चेहरा, तरीही पुन्हा दुसर्‍या दिवशी मीच अभ्यास घ्यायचा असा हट्ट, माझ्या वाढदिवसासाठी रात्री उशीरा पर्यंत जागुन तिने स्वतः तयार केलेले शुभेच्छापत्र, कोलेजमधुन सुटल्यावर घरी वाटेला डोळे लावुन बसलेल्या तिच्यासाठी जीव मुठीत घेऊन पळत येणं, संध्याकाळचं सी-फेस,
’त्या’च्याबद्दल न-कंटाळता तासन्तास सहन केलेली माझी बक-बक, रात्री हेड-फोन शेअर करुन उशीर-उशीर पर्यंत ऐकलेला रेडिओ, मला आवडते म्हणुन माझ्यासाठी चायनीज वर केलेली आर अन्ड डी, वीकेंडचं शोपींग, मुव्हीज फक्त प्लानिंग (एक-दोन वेळाच सोबत गेलेलो), अबोला, फुगलेले गाल, मनधरणी,......
आता असले क्षण खुप दुर्मिळ. न जाणो कधी वाट्याला येतील.

खरंच अचानक कधी माझे लग्न ठरले, हा हा म्हणता साखरपुडा, लग्नाची खरेदी, रुखवतासाठीची जागरणं, मेहंदी, हळद....आणि मग लग्नाचा दिवस.
मंडपात पण दुसर्‍याच कुणाच्या लग्नात आल्यासारख्या चाललेल्या गप्पा. भटजी रिपीट करुन करुन कंटाळत
होते(कदाचित नंतर कंटाळुन एखाद-दुसरी स्टेप स्किप-बिपपण केली असेल. असो, आपल्याला काय कळतंय त्यातलं?). बाहुली मध्येच मला ’श्श्श...’ करुन गप्प बसवायची. परत येरे माझ्या मागल्या.
लग्नाच्या एक-एका विधीबरोबर आमच्यातलं अंतर वाढते आहे, जाणवलंच नाही आम्हाला.
सगळ्यात शेवटी कठीण क्षण येतो तो ’लेक चालली सासरला’. कोणाकडे पहावतही नव्हते.
आई-बाबा, दादा-वहिनी, भाची, मावशी, मामा-मामी, आत्ये, चुलत-फुलत भावंडे... असे बरेच जण.
......तेव्हा मी सगळ्यांना भेटुन रडली, बाहुली सोडुन. ती म्हणाली अगं मी आज तुझ्याबरोबरच आहे. तिचे ’आज’ त्या हळव्या क्षणाला पुरेसे झालेपण.

ह्या 'Flash-back' मधून बाहेर येत तीची पाठमोरी आकृती पहातच राहिले. दिसेनाशी होण्याआधी एका वळणावरुन तिने मागे बघुन हात केला. इतके दिवस माझ्याशिवाय हिचे कसे होणार हा प्रश्न होता. अचानक तो बेईमान प्रश्न माझ्यावरच फिरला. खरंच वाटत होते तिला माझी जास्त गरज आहे, ती माझ्याशिवाय राहु शकत नाही वगैरे. एक हात वर करुन दुरवर दिसणार्‍या तिला ’नीट जा’ अशी मनातच साद घातली.

निघताना मी काहीच सांगितले नाही तिला. पुढचा संवाद मनातल्या मनातच, ’स्वतःची काळजी घे. आठवण आली तर त्रास करुन घेऊ नकोस. रडलीस तर डोळे सुजतात तुझे लवकर. तु कधीही हाक मारलीस की धावत येईन. मी कायम तुझ्यासोबतच आहे समज.’... शब्द, भावना सर्व तिचेच, तिच्याच सारखे. असणारच
तिच्यासारखे, आम्ही बहिणी आहोत सख्या.